Saori Weaving
kykloi

Η ιστορία του «λάθους» που απελευθέρωσε τη δημιουργικότητα

 

Όταν η 57χρονη Misao Jo δημιούργησε έναν αργαλειό αποφασίζοντας να ασχοληθεί με το hobby της δε φανταζόταν ποτέ τα δημιουργικά μονοπάτια που θα ανοίγονταν μετά από την επισήμανση μιας «παράληψης».

Όλα ξεκίνησαν όταν αποφάσισε να υφάνει μια «obi» (ζώνη Γιαπωνέζικου Κιμονό) και διαπίστωσε ότι έλειπε ένα υφάδι. Δεν το θεώρησε πρόβλημα, αντίθετα μάλιστα θεώρησε πώς το αισθητικό αποτέλεσμα παρουσίαζε ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Θέλοντας μια δεύτερη γνώμη, απευθύνθηκε σ’ έναν επαγγελματία ο οποίος της είπε ότι η ζώνη που δημιούργησε ήταν ελαττωματική λόγω της έλλειψης υφαδιού άρα είχε μηδενική εμπορική αξία.

Εκεί η Misao βρήκε ένα κενό στην αγορά το οποίο αποφάσισε να αξιοποιήσει.

Είναι προφανές πώς η μαζική παραγωγή προσφέρει μη ελαττωματικά ρούχα ενώ εκείνη ήταν σε θέση να προσφέρει χειροποίητο ύφασμα εισάγοντας την αισθητική του «λάθους» στην αγορά!

Έτσι ξεκίνησε να υφάνει ένα νέο  «obi»  με εσκεμμένα λάθη. Ήταν τόσο απλό… στο «ντύσιμο» του αργαλειού της παρέλειψε κάποια στημόνια. Η απουσία στημονιού σε ακανόνιστα διαστήματα καθώς και το διαφορετικό πάχος του νήματος έδωσαν ένα αισθητικό αποτέλεσμα που παρουσίαζε μεγάλο ενδιαφέρον. Η συγκεκριμένη ζώνη εκτιμήθηκε ιδιαίτερα από τον ιδιοκτήτη ενός  πανάκριβου Obi Shop στην Οσάκα.

Η Misao κατάλαβε πώς αυτή η διαφορετική αισθητική προσέγγιση που έκανε τελικά το προϊόν της μοναδικό  προέκυψε από κάτι βαθιά κρυμμένο μέσα της… και κατάφερε τελικά να αναδυθεί γιατί έσπασε κάθε συμβατικό τρόπο σκέψης. Συνειδητοποίησε ότι η υφαντική είναι ένας τρόπος βαθύτερης έκφρασης και αποφάσισε να παραμείνει πιστή σε αυτή την αρχή χωρίς να μιμείται ΠΛΕΟΝ  «ελαττωματικά» υφάσματα.

Ονόμασε την μέθοδό της SAORI όπου  «SA»  είναι η μοναδικότητα που έχει κάθε ξεχωριστό στοιχείο της φύσης ενώ «ORI» σημαίνει υφαντική.

« Όλα τα λουλούδια είναι όμορφα, ωστόσο κάθε μεμονωμένο λουλούδι διαφοροποιείται και ως προς το σχήμα και ως προς το χρώμα και αυτή η διαφορετικότητα είναι που προσδίδει την απεριόριστη «ομορφιά».

SAORI – η διαδικασία αποκάλυψης της κρυμμένης δημιουργικότητας

Ξεκίνησε με 5 μαθητές στους οποίους έδειξε μόνο το πώς να περνάνε το στημόνι και στη συνέχεια τους άφησε να πειραματιστούν λέγοντας τους απλά να μην έχουν στο μυαλό τους  τα υφαντά του εμπορίου. Προς μεγάλη της έκπληξη οι μαθητές ανταποκρίθηκαν άμεσα αποκαλύπτοντας κρυμμένες δεξιότητες. Γρήγορα συνειδητοποίησε πώς όλοι οι άνθρωποι είμαστε τελικά δημιουργικοί αρκεί να μας δοθεί η ευκαιρία να αναπτύξουμε το συγκεκριμένο κομμάτι της προσωπικότητάς μας. Ο συμβατικός τρόπος διδασκαλίας παραδοσιακών τεχνικών, όπου ο μαθητής υποχρεούται να ακολουθήσει συγκεκριμένες οδηγίες ή να αντιγράψει κάποιο δείγμα, εξουδετέρωνε την προσωπική έκφραση όπως και την ανάδειξη κρυμμένων δεξιοτήτων.

Έτσι αποφάσισε να ακολουθήσει την εξής διαδικασία: θα δίδασκε στους μαθητές ΜΟΝΟ τις βασικές τεχνικές ενώ ταυτόχρονα θα τους βοηθούσε να απομακρύνουν  οποιαδήποτε στερεοτυπική προκατάληψη γύρω από την υφαντική. Μετά την κατάκτηση των βασικών τεχνικών σταματούσε την οποιαδήποτε παρέμβαση δίνοντας έτσι στους μαθητές της την απόλυτη ελευθερία να ανακαλύψουν τη δημιουργικότητά τους.

«Στην τεχνική SAORI  δεν υφαίνουμε ένα ρούχο, υφαίνουμε τις προσωπικότητες μας»

Στην πράξη:

Πρόκειται για έναν ελεύθερο τρόπο υφαντικής, χωρίς κανόνες και περιορισμούς.  Είναι ένας τρόπος έκφρασης χωρίς δείγματα για αντιγραφή και χωρίς λάθη. Υφαίνουμε έχοντας απόλυτη ελευθερία πράγμα αρκετά δύσκολο για έναν ενήλικα που έχει κλειδώσει τη δημιουργικότητά του ζώντας σε κοινωνίες γεμάτες κανόνες και περιορισμούς.

  • «Αναλογιστείτε τις διαφορές ανάμεσα στις μηχανές και τον άνθρωπο»

Δεν υφαίνουμε τα άψογα διακοσμητικά υφάσματα της μηχανής. Δεδομένου ότι κανένας άνθρωπος δεν ίδιος με τον άλλο τότε και τα υφάσματα που δημιουργούν αντανακλούν αυτή τη μοναδικότητα. Η ακανόνιστη ούγια ή το «χάσιμο» του νήματος στο στημόνι προσδίδουν αυτή την απροσδιόριστη γοητεία που θαυμάζουμε και ονομάζουμε «η ομορφιά μέσα από την έλλειψη πρόθεσης»

  • Ας ριψοκινδυνεύσουμε πέρα από τα όρια της φαντασίας μας
  • Ας κοιτάξουμε μέσα από μάτια που ακτινοβολούν
  • Ας διδαχθούμε ο ένας από τον άλλο

Χάρη σ’ αυτή την προσέγγιση όπου ο καθένας μπορεί να εκφραστεί ανεξάρτητα από την ηλικία, το φύλο, την ικανότητα (πιθανή αναπηρία), δεξιότητα ή διανοητική ικανότητα, εδώ και 40 χρόνια,  η τεχνική του Saori Weaving έγινε εξαιρετικά δημοφιλής σε όλο τον κόσμο. Οι άνθρωποι μαθαίνουν να απολαμβάνουν την υφαντική ως μέσο έκφρασης, ως μια μορφή τέχνης και όχι ως προϊόν παραγωγής.  Χρησιμοποιείται σε ενήλικες και παιδιά, σε εκπαιδευτικά ιδρύματα, κέντρα αποκατάστασης, νοσοκομεία, art therapists, σε συνεδρίες διαλογισμού ακόμα και σε εταιρίες με στόχο το δέσιμο του προσωπικού και την ανάπτυξη της δημιουργικότητάς τους.

 

*H Misao Jo, έφυγε από τη ζωή τον Ιανουάριο του 2018 σε ηλικία 104 ετών.